Ülkemiz ‘Paris İklim Anlaşması’nı onayladı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın ismine ‘İklim Değişikliği’ni ilave ettik.  Konunun hayati olduğuna şüphe yok. Bankaların çevre ile barışık (dolayısıyla iklim değişikliklerini sınırlamaya yönelik) sürdürülebilir finansman faaliyetlerine yönlenmeleri/yönlendirilmeleri, çevreye, iklime zararlı projelerin/faaliyetlerin finansmanından çekil(n)meleri yeni bir olgu değil. Paris Anlaşması’nın hedeflerine ulaşmasının araçlarından birisi olarak görülebilecek ‘Green Asset Ratio’ (çevreci, iklim değişikliklerini sınırlayıcı sürdürülebilir finansmanın toplam aktife oranı) bankalar için çok daha önemli olacak.  Ancak bankaların  sürdürülebilir finansmanın ötesine geçip iklim değişiklikleri ile maruz kalacakları yeni riskler ve/veya iklim değişikliklerinin  zaten maruz bulundukları finansal ve finansal olmayan riskler üzerindeki olası etkileri üzerinde de çalışmaları gerekiyor.

Halihazırda, bankaların konuya ilgilerini, iklim değişikliklerinin muhtelif portföyler, toplam  bilanço ve sermaye yeterlilikleri üzerindeki olası etkileri üzerinde yaptıkları çalışmaları ve sonuçlarını açıklayacakları yegane doküman,  ülkemizde de bankaların BDDK’ya her yıl Mart ayı sonunda sundukları İçsel Sermaye Yeterliliği Değerlendirme Süreci ( İSEDES) Raporları. Konu mahiyet itibariyle de İSEDES’te ele alınmaya uygun,  veya tersinden bakıldığında İSEDES zaten bu türden (asgari sermaye yeterliliği ölçümüne dahil edilmemiş) riskler için ihdas edilmiş bir süreç. BDDK’nın da İSEDES’te çalışılmasını istediği senaryolara iklim değişikliklerini de ilave etmesi mümkün, hatta muhtemel. Zira Avrupa Birliği Bankacılık Otoritesi (EBA)  iklim değişikliği riskleri ile ilgili 29 gönüllü bankanın katılımıyla yapılan pilot stres testi sonuçlarını Mayıs 2021’de açıkladı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise 2022’den itibaren iklim değişikliği senaryolarının stres testi programına standart olarak entegre edileceğini duyurdu. ECB ve EBA tarafından bankaların sürdürülebilir finansmana yönelik kamuya yapacakları çevreci açıklamalar  (ESG- Environmental Social and Governance Disclosures), diğer sürdürülebilirlik bileşenleri  ile birlikte ele alındığından (çevresel, sosyal ve yönetişim),  Avrupa Birliği’nde iklim değişikliği riskleri ESG Riski olarak da ifade edilmekte.

Basel Bankacılık Denetim Komitesi’nin (BCBS) ‘İklim Bağlantılı Risklerin Aktarım Kanalları’ ve ‘İklim Bağlantılı Finansal Riskleri Ölçme Yöntemleri’ başlıklı çalışmaları da EBA’nın pilot stres testi çalışma sonuçlarından hemen önce Nisan 2021’de yayınlandı.

İklim Değişikliklerine ilişkin muhtelif senaryoların finansal (kredi riski, piyasa riski, likidite riski..) ve finansal olmayan (operasyonel riskler, itibar riski..) riskler üzerindeki etkilerini tahmin etmek için öncelikle veri sorununun aşılması gerekiyor.

Sonrasında iklim değişikliği senaryolarının (örneğin ortalama genel hava sıcaklığının belli bir derece yükselmesi) Gayri Safi Milli Hasıla üzerindeki etkisi, iklim değişiklikleri ile muhtelif sektörlerdeki ortalama temerrüt oranları ve/veya  kredi müşterilerinin temerrüt olasılıkları arasındaki bağların kurulması ve eğer varsa sürdürülebilir finansman faaliyetleri kaynaklı beklenen faydaların ölçülmesi  gibi hususlarda çözümlerin üretilmesi gerekmekte.  Ancak bu türden sorunların (özellikle de sadece bankaların ihtiyarına  bırakıldığında) kısa bir zamanda tatminkar bir şekilde çözülebilecek hususlar olmadığını peşinen kabul etmek gerekiyor. Yine de,  ilk yıllarda veri kısıtı olan diğer risklerde olduğu gibi pragmatik bazı çözümlerle konuya yaklaşılması, iklim değişikliklerinin finansal ve finansal olmayan risklere olacak etkisi ile ilgili ihtiyatlı bazı varsayımlarda bulunmak  tabii ki mümkün.

Biz bu vesile ile,  çok karmaşık modeller kullanılsa da çıkacak sonucu herkesin aşağı yukarı tahmin edebileceği bir konuda bankaları fazlaca yormak (her anlamda yeterli kaynak ve zaman) veya hayati bir konudaki sorumluluğu tamamen bankaların içsel süreçlerine bırakmak yerine, BCBS ve ulusal denetim otoritelerinin sürdürülebilir finansmanı teşvik edecek/çevreci olmayan yatırım ve kredilerden caydıracak standart yaklaşım ve risk ağırlıkları üzerinde çalışmalarının, ‘dünyayı kurtarmak’ için daha etkili bir yol olabileceğini düşündüğümüzü belirtelim (iklim değişikliği senaryoları altında sürdürülebilir bankacılık faaliyetlerine daha yüksek içsel sermaye yükümlülüğü hesaplanması ihtimali ve sonuçları üzerinde önemle düşünmek gerekiyor).

Konu ile ilgili ilk etapta gözatılabilecek bazı kaynakları ve erişim linklerini aşağıda paylaşıyoruz:

Yararlanılabilecek Kaynaklar:

(Yeni)-BCBS; Principles for the effective management and supervision of climate-related financial risks, Consultative Document, November 2021, https://www.bis.org/bcbs/publ/d530.pdf 

-BCBS; Climate-related risk drivers and their transmission channels, April 2021, https://www.bis.org/bcbs/publ/d517.pdf

-BCBS;Climate-related financial risks – measurement methodologies,April 2021,  https://www.bis.org/bcbs/publ/d518.pdf

-PRA, Enhancing banks’ and insurers’ approaches to managing the financial risks from climate change, April 2019, https://www.bankofengland.co.uk/-/media/boe/files/prudential-regulation/supervisory-statement/2019/ss319.pdf?la=en&hash=7BA9824BAC5FB313F42C00889D4E3A6104881C44

(Yeni)– ECB,The state of climate and environmental risk management in the banking sector- Report on the supervisory review of banks’ approaches to manage climate and environmental risks, November 2021,https://www.bankingsupervision.europa.eu/ecb/pub/pdf/ssm.202111guideonclimate-relatedandenvironmentalrisks~4b25454055.en.pdf

-ECB, Guide on climate-related and environmental risks- Supervisory expectations relating to risk management and disclosure, November 2020, https://www.bankingsupervision.europa.eu/ecb/pub/pdf/ssm.202011finalguideonclimate-relatedandenvironmentalrisks~58213f6564.en.pdf

-EBA, Environmental Social and Governance Disclosures, March 2021, https://www.eba.europa.eu/sites/default/documents/files/document_library/Publications/Consultations/2021/Consultation%20on%20draft%20ITS%20on%20Pillar%20disclosures%20on%20ESG%20risk/963626/Factsheet%20-%20ESG%20disclosures.pdf

-EBA; Mapping climate risk: Main findings from the EU-wide pilot exercise, 21 May 2021, https://www.eba.europa.eu/sites/default/documents/files/document_library/Publications/Reports/2021/1001589/Mapping%20Climate%20Risk%20-%20Main%20findings%20from%20the%20EU-wide%20pilot%20exercise%20on%20climate%20risk.pdf

-EBA, Report on management and supervision of ESG risks for credit institutions and investment firms, EBA/REP/2021/18, June 2021, https://www.eba.europa.eu/sites/default/documents/files/document_library/Publications/Reports/2021/1015656/EBA%20Report%20on%20ESG%20risks%20management%20and%20supervision.pdf

-EBA; Climate risk stress test -SSM stress test 2022, October 2021, https://www.bankingsupervision.europa.eu/ecb/pub/pdf/ssm.climateriskstresstest2021~a4de107198.en.pdf

-KPMG, ESG risks in banks, 2021, https://assets.kpmg/content/dam/kpmg/xx/pdf/2021/05/esg-risks-in-banks.pdf

-DELOITTE, Learning by doing: Climate risk & your 2021 ICAAP, November 2020, https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/ro/Documents/Bk_Alert-climate%20risk-&-capital-adequacy-27nov2020.pdf

-FSI ; Stress-testing banks forclimate change – a comparison of practices, FSI Insights No:34, July 2021, https://www.bis.org/fsi/publ/insights34.pdf

-Fernando Restoy (FSI Başkanı);  “Sustainability: green-washing or emerging issues for deposit insurers?”,  8 October 2021, https://www.bis.org/speeches/sp211008.htm

 

 

Yasal Uyarı: Bloğumuzda yayınladığımız yazıların öncelikli amacı,  ‘Bankacılıkta Risk ve Sermaye Yönetimi’ isimli  kitabımızın okuyucularına kitapta irdelenen konularla ilgili  daha kapsamlı ve gerektiğinde daha güncel bilgi sunmaktır. Yazılarımızda   yeralan tespit ve değerlendirmeler şahsımız dışında  hiçbir kişi veya kurumu bağlamaz. Yatırımcılar, yazılarımızda yeralan bilgi, tespit ve değerlendirmelerden hareket ederek para veya sermaye piyasalarında pozisyon aldıklarını iddia edemezler. Yatırım danışmanlığı ile iştigal edenler, yatırımcıları yönlendirici mahiyette tavsiyelerde bulunanlar, yazılarımızdan, kaynak göstermek suretiyle dahi alıntı yapamazlar.